5. zeregina; Kontsulta-guneen analisia

Aurretik aipatu bezala, Internet-en tresna anitz aurki dezakegu testuen sorkuntza prozesuan gure zalantzak, kezkak... argitzen lagunduko digutenak.

Testuen zuzentasuna bermatzeko tresnak dira ugarienak, jada zerrendatu bezala sarean hamaika hiztegi, zuzentzaile, banku terminologiko... baitaude. Egokitasunaren mesederako hartzaileen araberako tresna ugari ere dago. Horrela adinak, jatorri geografikoak (euskalkiak), ogibideak... tresna bat edo bestea hautatzea baldintzatzen dute. Azken irizpide honekin hain zuzen ere helduko diegu kazetarion laguntza-tresnei. Kazetaritza hizkera egokia erabiltzeko gomendioak eta arauak biltzen dituzten web gune desberdinak daude, EITBren Hikea kasu, baina esparru honetan oraindik ere bide luzea dago egiteke, hutsune nabariak baitaude.Esaterako, ez dago  kazetaritza generoen inguruko baliabide eta irizpideak aurkezten duen sailkapenik ezta  Internetek ekarritako euskarri eta erabilera berriak ahalik eta era egokienean ustiatzeko sarean idazteko jarraibiderik. Hiperbinkuluak adibidez zeharo aldatu du  testuen egitura  hartzaileen arabera irakurketa desberdinak egitea dagoelarik. Testuen interpretazioan iraultza bat suposatu duela esan daitekeen arren, ez dago euskaraz bere erabilera egokia zein den argitzen duen tresnarik. Honez gain, nekez aurki daiteke estiloaren aldetik komunikabideek har ditzaketen erabakien inguruko informazioa.

Hutsuneak hutsune, ekinaren ekinez ikasten eta egiten da, beraz badugu nondik hasi!

Greba orokorrean indarkeria hizpide

ELA, LAB, STEE-EILAS, EHNE eta Hiru sindikatuek Gobernu espainolak egin nahi duen pentsio sistema publikoaren erreforma salatzeko deitutako greban  istilu anitz jaso ziren. Rodolfo Ares barne sailburuak agindu bezala, ondo baino hobeto bermatu ziren lan egin nahi zutenen   eskubideak, ez ordea manifestarienak. 

Ondoko irudiak Gasteizko manifestazioan jasotakoak dira.

Atzoko grebaren oihartzuna bizi bizirik,  gaur goizean Espainiako Gobernuak, CCOO eta UGT sindikatuek eta CEOE eta Cepyme patronalek akordioa lortu dute pentsioen sistema erreformatzeko. Erreforma gaur bertan onartuko da, ostean Kongresura igorriko delarik.

.

1. zeregina; Euskarazko testuen kalitatea aztergai

2004. urteko Euskararen Aholku Batzordearen txostenean adierazten denez euskarazko testuen kalitatea erabakitzerako orduan zuzentasuna, jatortasuna eta egokitasunari heldu behar zaio. Txostenean jasotzkoari jarraiki, zuzentasunaz aritzean, Euskaltzaindiaren arauen araberako euskarari buruz ari gara,  arau horiek aplikagarriak diren egoera  komunikatiboetan. Ortografia, joskera, ahoskeran… maila askotan daragi zuzentasunak.

Jatortasunari dagokionez, euskararen senaren edo usadioaren araberakoa da euskara jatorra.“Entrenatzailea zirkunstantzia aurpegiarekin atera zen aldageletatik” euskara zuzena izan liteke akaso, baina ez da jatorra. “Entrenadorie halamoduzko aurpegixaz urten zeban bestuarixotik”, aldiz, jatorra da, nazio mailako egoera formaletarako zuzena ez izan arren. Ideala,  zuzena eta jatorra izatea litzateke.

Egokitasunari erreparatuz, bere xederako egokia dena da euskara egokia, hizkuntzaren xedea eragitea da,  Koldo Mitxelenak zioen bezala norberaren baitan eta inorengan eragitea alegia. . Egokitasun kontzeptuan txertatzen da beraz eraginkortasunaren alderdia.

Testuen sorkuntzan eta zuzenketan zuzentasuna da errazen ezar daitekeen irizpidea, aldez aurretik zehaztutako arauak era egokian  jarraituz era zuzenean idatz daitekeelako.  Horretarako zorionez gero eta baliabide gehiago dugu eskuragarri; gramatika eta arauei buruzko baliabideak ( euskaltzaindiaren arauak, Ehulkuren aholkuak...) hiztegiak (Orotariko euskal hiztegia, Sinonimoen hiztegia, Zehazki...) datu base terminologikoak ( Euskalterm, Munduko hizkuntzen izenak euskaraz...)esapide, lokuzio eta esaeraz zaharren  datu-baseak (Euskal lokuzioak, Erabiliren esamoldeak, HABE esapideak eta esaera zaharrak...) izendegiak (Ehu-ren izendegia, euskal onomastikaren datutegia... )...

Era jator eta egokian idazten ari garen edo ez neurtzea aldiz zailagoa da kontzeptu subjektiboagoak direlako.  Zentzu honetan, egokitasuna aztertzerako orduan batzuetan jatortasunak izango du pisu handiagoa eta besteetan zuzentasunak, testuinguruak zehaztuko du balantzaren norabidea.

Euskal Herrian Euskaraz; Euskal Herri euskaldun eta burujabe baten alde!

Sasi guztien gainetik euskaldun eta burujabe! lelopean Euskal Herrian Euskaraz elkarteak manifestazio nazionala deitu du otsailaren 12rako Donostin. 

Gogoratu dutenez, Euskal Herriko biztanleen laurdenak baino ez daki euskaraz . Mendeetako asimilazio prozesuaren ondorioz euskal hiztun guztiak   gaztelera edo frantsez elebidun dira, euskaldun elebakar gisa bizitzea ezinezkoa bihurtu delarik. Hori dela eta, garenari eutsi beharra aldarrikatu dute,  munduko hizkuntza eta kultur aniztasunaren ondareari euskararen herriak bere-berezko ekarpena egiten jarrai diezaion.
Manifestazioaren lelo berbera duen manifestuan bildu dituzte aldarrikapen hauek.  Bertan ere adierazi dutenez, kontzienteki edo inkontzienteki gure eguneroko hizkuntza praktika sumisoa bilakatu da. 

Hori dela eta, praktika burujabearen aldeko hautua indartzeko beharra  agertu dute. "Zazpi euskaldun + erdaldun bat = zortzi erdaldun ekuazioarekin amaitu eta euskaraz bizi den herria nabarmentzea ekarriko duen praktika" hain zuzen ere.

Horretarako, norbanakoaren determinazioa ezinbestekotzat jotzen dute beti ere dimentsio kolektiboa kontuan hartuz. EHE-ren aburuz euskal komunitateak egin behar du euskaldun burujabe bizitzearen alde. 

Herritarrek Euskal Herrian Euskaraz-en web gunean eman diezaiokete atxikimendua manifestuari. 

Manifestazio egunean gainera, EHEren sortzaileetako bat izan zen Jose Luis Alvarez Enparantza Txillardegi idazlea omenduko dute. Protesta arratsaldeko 17etatan abiatuko da  Donostiko Bulebarretik.

Korrika 17 heldu bitartean... Korrika Kulturalaz gozatu euskalakari!

17. Korrika gero eta hurbilago dago...  Bi hilabete barru, zehazki apirilaren 7an, Euskal Herriko korrikarik maitatuena Arabatik, Trebiñutik abiatuko da  eta ez da geldituko apirilaren 17an Donostira heldu arte.

Bitartean pazientzia gutxikoak... lasai!!  Izan ere ostiralean  Aizoain-en ospatuko den Nafarroako Korrika galak 17. Korrika Kulturalari  hasiera emango dio.

Edurne Brouard  Korrikako arduradunak  azaldu bezala,  hainbat jenderen «esfortzu militantea» saritzeko  kultur emanaldi ugari eskainiko dira Korrika Kulturalean. Zalantzarik gabe, Goseren kontzertuak izango dira protagonista. Izan ere, euskal talde honek egin du aurtengo abestia eta jarraian ikusgai dagoen bideoklipa Igor Elortza bertsolariarekin elkar-lanean  jaio da.   

Kontzertuez gain, hainbat antzezlanen estreinaldiak eskainiko dira. "L.K.M", "Xentimorik gabe", "Sekula bai", "Hilezinak", "Hura ez da lekua"... zerrenda luzeari Koldo Ameztoi ipuin kontalariaren  "Biribilketa" lan berria edo  Pirritx, Porrotx, Marimotots eta Irrien Lagunen "Pupu eta lore" ikuskizuna gehitu behar zaio.

Gainera, aurten estreinakoz bi lehiaketa antolatu dira, Euskalaklip  eta Euskalaketa. Bideo laburren sariketa da bata, eta bakarrizketena bestea. Lehenengoaren helburua  17. Korrikaren leloa, Maitatu, ikasi, ari... euskalakari, ahalik eta gehienen zabaltzea da. Lanak otsailaren 25era arte aurkeztu ahalko dira.

Euskal Herriko Antzerkizale Elkartearekin batera antolatutako Euskalaketa lehiaketak berriz, euskarazko antzerkia sustatzeaz batera, antzerkigile amateurrei bultzada ematea du xede. Apirilaren 17an Donostian ospatuko da finala herrialdekako kanporaketen ostean.

Adi euskalakari Korrika hemen da eta!

 hil

Jon Juaristi Jaurlaritzako Euskararen Aholku batzordeko kide izendatzeak haserrea eragin du

Eusko Jaurlaritzako Kultura sailak abenduan izendatutako Euskararen Aholku batzordeko kideen artean  Jon Juaristi idazlea  dago. Juaristi ezaguna da abertzaletasuna eta euskararen kontra behin baino gehiagotan agertu duen  jarreragatik. Hori dela eta, bere izendapenak kritika ugari eragin ditu.Sustatu.com atarian Juaristik egindako adierazpen batzuk jaso dituzte eskuratutako kargua eta bere pentsaera oso kontrajarriak direla frogatuz:

• "El euskera no ha servido como vehículo cultural"

• "El euskera para mi es un idioma del pasado"

• "Obviamente las lenguas no matan, pero se mata  en nombre del euskera"

• "Jamás sobre esta tierra de cristianos volveré a hablar vuestro ingrato euskera"

•  "El nacionalismo vasco es un proyecto de guerra civil 

Eusko Alkartasunak bere aldetik Juaristiren izendapena bertan behera usteko eskatu dio kultura sailburuari.  Juanjo Agirrezabala legebiltzarkidearen esanetan  “sarkasmo hutsa da euskara sustatzeko mandatua ematea Euskal Herriko berezko hizkuntza publikoki iraindu eta mespretxatu egin duen idazle bati”.

Gaztetan ETAko kide izandakoa, urteen buruan PPko kide izateko PSOEko militante izateri utzi zion Juaristik. Jose Maria Aznar Espainiako presidentea zeneko garaian Cervantes institutuko burua izan zen, baita  Biblioteca Nacional de Españako zuzendaria ere. 1997-2007. urteen artean Ermuko Foroko kide eta bultzatzailea ere izan zen. Gaur egun Espainiar Nazioaren Defentsarako sortutako Fundazioko Ohorezko Patronatuko kidea da eta ABC egunkari espainiarreko zutabegile izateaz gain, Hezkuntza Aholkularitzako Unibertsitate eta Ikerkuntzako zuzendari nagusia ere bada, Madrileko Autonomia Erkidegoan.

3. Langaia: Ahozkotasunaren integrazioa multimedia produktuetan (8. zeregina)

Miconek eta Masipek (2008) Recursos multimedia en los cibermedios españoles. Análisi del video en ElPais.com, El Mundo.es, LaVanguardia.es y Libertad Digital lanean agertzen dutenez, Internet erabiltzaileen jarrera baikorragoa da multimedia aroan murgildurik gaudenetik. Honen jakitun dira zibermedioak, beraz  teknologiaren aurrerabideak lagunduta testua, musika eta irudiak uztartzearen aldeko apustu argia egin dute. Uztarketa honetan baina, idatzizko testuak dira nagusi oraindik ere.

2.Langaia: (5-6 zereginak)

Aitortu beharra dago multimediak izugarri aberastu duela kazetarien jarduna, izan ere, informazioa helarazteko bideak biderkatu dira, kreatibitatera eta ez-ohikotasunera hurbiltzeko aukerak ugarituz Zentzu honetan erreportajea izan da genero irabazlea, jatorriz genero malgua izanik orain sormenari ateak parez pare irekitzen dizkion generoa baita. 

2. Langaia: Erreportaje multimediaren bereizgarriak (3-4. zereginak)

Ikusi dugunez, ahozko testu bat sortzeko garaian irizpide anitz hartu behar dira kontutan, tartean testua zer genero motatan erabilia izango den. Izan ere, genero guztiek ez dute ahozko testu bera onartzen eta aldi berean genero berdinaren baitan ahozko testu desberdin anitz aurki daitezke. 

Albiste eta kroniketan esaterako honako testuak aurki daitezke; off ahotsa, esatariaren stay-man-a edo lekukoen adierazpenak. Erreportajeetan ere testu hauek aurkituko ditugu baita musikaren letrak ere, musikadun erreportajea izatekotan noski. Elkarrizketetan  kazetariaren galderek eta elkarrizketatuaren erantzunek osatzen dute testua. Iritzi-programa-saila-foroetan moderatzailearen diskurtsoa eta tertuliano edo parte hartzaileen iritziek osatzen dituzte testuak. Ahozko iritzi-artikuluetan aldiz kazetariaren usteekin eratzen da testua.

Inkestetan inkestaren planteamendua egiten duenaren  hizketa eta parte-hartzaileen adierazpenetan identifikatzen dira ahozko testuak. Inkestak gainera albiste, erreportaje edo elkarrizketak girotzeko oso lagungarriak eta ondorioz erabiliak dira, beraz aipatutako generoetan kale inkesta bat egotekotan, inkesta mota baten adibide bat jartzearren, parte hartzaileen adierazpenekin osatutako testua ere identtfikatuko genuke genero hauetan. 

Infografietan  off ahotsak eta musikaren letrekin eratutako testuak ditugu.

1. Langaia: Testua elementu bizia da ( 1.zeregina)

Post honen bitartez, erreportaje multimedia baten testuinguruan, ahozko testu bat sortzeko eman beharreko urratsak eta horien arabera hartu beharreko erabaki linguistiko- testualak identifikatzea dut xede.  Identifikazio prozesu honetan, ezer baino lehen honakoa hartu behar da kontuan: Genero zehatz bat  abiapuntu izanik, erreportajea alegia, baliabide linguistikoak hasieratik baldintzaturik daudela.  Beraz   erreportajeak baimentzen dituen errekurtso linguistikoak erabili ahalko dira, subjektibotasun edo kreatibitate handiagoz idatzi, esaldi deskriptibo gehiago erabili...  besteak beste.

Arabako Mintza Eguna, Gasteizko kaleetan euskara nagusi!

Aste bat igaro da Arabako Mintza Eguna ospatu zenetik eta oraindik ere arabar askoren ahotan dago. Egun berezia, parte-hartzailea eta batez ere euskalduna izan zen. 

Araban 800 lagun baino gehiagok hartzen du parte Mintzalaguna egitasmoan, horietatik 560tik gora Gasteizen. Programa honek euskaraz egitera ohituak dauden euskaldunak ohitura ez dutenekin elkartzen ditu.  Harremana talde txikietan ematen da (6-7 pertsonetakoak). Taldekideak gutxienez astean behin biltzen dira gogokoena egiteko, kafe bat hartu, poteoan ibili, paseatu... baina hori bai, beti euskaraz. Honez gain, hilean behin  ekintza desberdinak burutzen dira ( mendi irteerak, tailerrak, hitzaldiak...) taldeen arteko elkar ezagutza bultzatzeko,   harreman sare euskalduna ehunduz..

Iparraldean euskara gaztetzen

Azken 15 urtetan euskarak goranzko bilakaera izan du Euskal Autonomia Erkidegoan.  Nafarroan bere horretan mantendu da eta Iparraldean behera egin du. Horrela jasotzen du Eusko Jaurlaritzak 2006. urtean argitaratutako  IV. inkesta soziolinguistikoak.

16-24 urte arteko gazteak  dira euskara erdara beste edo gehiago erabiltzen dutenak batez ere (%23,5 EAEn eta %6,7 Nafarroan). Iparraldeko egoera oso bestelakoa da, izan ere,  euskara erdaraz beste erabiltzen duten gehienak 65 urtetik gorakoak dira (% 18,5). 

Datu hauetatik ondoriozta daitekeenez, euskararen egoera Iparraldean nahi baino ahulagoa da eta adineko pertsonen artean erabiltzen da batez ere, ez gazteen artean. Errealitatea hau kezkagarria da oso, izan ere, gaur egun gazteriak darabilen hizkuntza izango da etorkizuneko belaunaldien hizkuntza, beraz horrela jarraituz gero euskarak etorkizun iluna izan dezake. 

ETAk su-eten iraunkor eta orokorra iragarri du

GARA egunkarian argitaratu berri dutenez Euskadi ta Askatasunak su-eten iraunkor, orokor eta egiaztagarria iragarri du, azken hilabeteetako zurrumurruei amaiera emanez.  

Euskal egunkarira bidalitako komunikatuan adierazi dutenez, euskal gatazkaren konponbidea elkarrizketa eta negoziazioa lanabes eta euskal herritarren borondatea iparrorratz duen prozesu demokratikoaren bidez etorriko da. 

Behin betiko konponbiderako prozesuarekiko eta konfrontazio armatuaren amaierarekiko  konpromiso irmoa agertu dute. Honekin batera, Espainia eta Frantziako agintariei  errepresio neurri oro indargabetu eta Euskal Herriarekiko ukazioa behin betiko albora dezaten dei egin diete.

Komunikatua

Iragarpenaren BIDEOA

Komunikatua larunbatean Bilboko kaleak bete zituen manifestazioa nazionalaren ostean dator. Bertan 64.000 pertsonek euskal presoen eskubideen alde egin zuten bat. 

Gurasoak ez dira existitzen...

Mujeresviajeras.com... Emakumeak munduan!

1891. urtean emakume batek Estatu Batuak oinez zeharkatu zituen era honetan 2.000 dolarretako apostua irabaziz. Urratsez urrats 212 egun eman zituen kilometroak etakilometroak egiten. Zoe Gayton deitzen zen. Mujeresviajeras.com atarian izan dut emakume honen berri, hain zuzen ere, oraingoan blog interesgarri honen  inguruan mintzatuko natzaizue.  Emakumeak eta bidaiak binomioa da atari  honen oinarria, emakume bidaiarien esperientziak islatzea baitu xede. 

2007. urtean Madrilen jaioa gaur egun 1000 emakume inguruk osatzen dute komunitate hau.   

Hilaren 18 eta 19an Espainiako Senatuan euskaraz arituko dira

Estreinakoz urtarrilaren 18an eta 19an erabili ahal izango dituzte senatariek hizkuntza koofizialak, mozioen eztabaidan.

34 senatari nazionalisten ekimenez, Espainiako Senatuak iazko apirilean eman zuen lehen urratsa Estatuko hizkuntza koofizialak erabiltzeko . Senatuan euskara, katalana, valentziarra eta galiziera  erabiltzeko bozketan 134 izan ziren aldeko botoak  eta 122 kontrakoak (UPN eta PPrenak). 

Itzultzaileek hizkuntza koofiziala gaztelaniara itzuliko dute,  alderantzizkoa ordea ez dute egingo, ezta hizkuntza koofizial batetik besterako itzulpenik ere. Guztira 7 interprete egongo dira, hiru katalana eta valentziarrarentzako,  bi euskararako eta beste bi galizierarentzako. Gaienra 400 entzungailu banatuko dira.  Itzulpen lanek 11.950 euro inguruko kostua suposatu dute Senatuaren aurrekontuan eraginik izan ez duen aurrekontu xumea. 

 Informazio gehiago Diario de Noticias de Navarra